Là địa phương có tiềm năng lớn cho trồng cây ăn quả, Sơn La đã từng bước khai thác được thế mạnh của địa phương. Hiện nay, Sơn La đã có 7 sản phẩm mang địa danh của tỉnh được cấp văn bằng bảo hộ, đồng thời duy trì và phát triển 90 chuỗi cung ứng quả an toàn. Hàng năm, cây ăn quả đã mang lại kim ngạch hàng triệu USD từ việc xuất khẩu sang các thị trường trên thế giới.

 Thu hoạch xoài ở xã Chiềng Hặc, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La. (Ảnh: Đức Tuấn).

UBND tỉnh Sơn La cho biết, tỉnh có điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển các loại cây ăn quả như: xoài, nhãn, bơ, chanh leo, mận, mơ, cam, quýt, bưởi, dứa, na, chuối, dâu tây,...tập trung, quy mô lớn và đa dạng hóa các sản phẩm quả mang tính đặc trưng.

Nhận thấy tiềm năng của địa phương, thời gian qua, Sơn La đã tập trung đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất; chuyển mạnh sang sản xuất hàng hóa để nâng cao hiệu quả trên đơn vị diện tích đất canh tác. Đi cùng với đó là chuyển mạnh từ kinh tế cá thể nhỏ lẻ, hiệu quả thấp sang kinh tế tập thể.

Cùng với chiến lược trên, Sơn La tăng cường thu hút các tập đoàn kinh tế, doanh nghiệp liên kết với các hợp tác xã đầu tư nhà máy chế biến nông sản xuất khẩu nhằm đưa sản phẩm vào chuỗi tiêu thụ tại các siêu thị, trung tâm thương mại trong nước và xuất khẩu các loại quả tươi.

Cụ thể, trên địa bàn tỉnh đã thu hút được các doanh nghiệp tham gia đầu tư 3 nhà máy chế biến sản phẩm quả. Trong đó có thể kể đến: nhà máy chế biến chanh leo, rau, củ, quả xuất khẩu tại huyện Mộc Châu (đã đi vào hoạt động trong năm 2018); nhà máy bảo quản và chế biến sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao và nhà máy chế biến quả, đồ uống nước hoa quả công nghệ cao tại huyện Vân Hồ. Đồng thời, đã có 301 doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia trồng cây ăn quả với diện tích 6.766 ha, giải quyết việc làm cho gần 5.000 lao động.

Qua quá trình triển khai thực hiện, công tác sản xuất, bảo quản, chế biến, tiêu thụ quả trên địa bàn Sơn La đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Trong đó, riêng năm 2019, giá trị sản xuất cây ăn quả (giá so sánh năm 2010) đã đạt 2.451 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ tới 19,6% tổng giá trị sản xuất ngành trồng trọt và chiếm 68,3% tổng giá trị sản xuất cây lâu năm. Tổng diện tích cây ăn quả và cây sơn tra đạt trên 72.000 ha. Năm 2020, sản lượng quả của tỉnh ước đạt trên 400.000 tấn. Bên cạnh đó, tổng diện tích cây ăn quả rải vụ, trái vụ là 380,47 ha. Nhiều diện tích cây ăn quả cho hiệu quả kinh tế cao như: chanh leo tím và bơ ghép, xoài ghép, nhãn ghép, na hoàng hậu ghép,…

Thông qua chương trình phát triển cây ăn quả, trong giai đoạn 2016-2020, Sơn La đã hỗ trợ được hàng chục nghìn lượt hộ ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn, đặc biệt khó khăn phát triển kinh tế. Trong đó, địa phương đã thực hiện hỗ trợ ghép cải tạo vườn cây ăn quả theo quy định tại Nghị quyết số 28/2017/NQ-HĐND cho 6.470 hộ; hỗ trợ trồng cây ăn quả theo quy định tại Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững cho gần 10.000 hộ,…

Nhờ những hướng đi đúng đắn, đến nay, Sơn La đã có 7 sản phẩm mang địa danh của tỉnh được cấp văn bằng bảo hộ, gồm: quả xoài tròn Yên Châu (chỉ dẫn địa lý); cam Phù Yên, nhãn Sông Mã, táo sơn tra Sơn La, na Mai Sơn, bơ Mộc Châu, chuối Yên Châu (nhãn hiệu chứng nhận). Bên cạnh đó, Sơn La đã duy trì và phát triển 90 chuỗi cung ứng quả an toàn với tổng diện tích sản xuất đạt 1.726 ha, sản lượng ước đạt 14.849 tấn/năm.

Và thêm một thành quả đáng chú ý đó là Sơn La đã được cấp 119 mã số vùng trồng cây ăn quả xuất khẩu. Trong đó, tổng số mã vùng trồng cây ăn quả xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc gồm 68 mã, với diện tích 3.290,43 ha, sản lượng quả đạt 47.390 tấn. Mã số vùng trồng cây ăn quả được cấp để xuất khẩu sang thị trường Úc, Mỹ,... gồm 51 mã với tổng diện tích 344,16 ha. Tính riêng trong năm 2019, Sơn La đã xuất khẩu được 20.795,5 tấn quả các loại sang thị trường một số nước Trung Quốc, Mỹ, Anh, Australia, các nước EU. Giá trị hàng quả tham gia xuất khẩu đạt 17,94 triệu USD.

Cùng với vươn ra thị trường thế giới, tại thị trường trong nước, các loại quả của tỉnh Sơn La đã được phân phối tại nhiều trung tâm thương mại lớn trong nước. Một số loại quả như: bơ, xoài, nhãn, dâu tây…của tỉnh đã vào được chuỗi phân phối của các siêu thị lớn Vinmart, Big C, Lotte, Hapro với số lượng lớn.

Để tiếp tục phát huy tiềm năng trồng cây ăn quả trên địa bàn tỉnh Sơn La và đưa các sản phẩm quả của tỉnh ngày càng đến được với nhiều thị trường hơn, UBND tỉnh Sơn La kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương xem xét sớm ban hành chính sách hỗ trợ khu, vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; ban hành các định mức kinh tế kỹ thuật đối với các mô hình khuyến nông sản xuất nông sản hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao.

Đáng chú ý là việc cần tiếp tục cung cấp thông tin, hướng dẫn địa phương về công tác quản lý nhà nước về giống cây trồng, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, khoa học công nghệ, đặc biệt đối với sản xuất, chế biến nông sản ứng dụng công nghệ cao. Đồng thời, tăng cường xúc tiến thương mại ra thị trường nước ngoài các sản phẩm nông sản an toàn để tạo những hướng đi mới cho xuất khẩu sản phẩm cây ăn quả trên địa bàn tỉnh./.

BT (dangcongsan.vn)