Ngày 18/12/2024, tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình mục tiêu quốc gia tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế -xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025 (Chương trình MTQG 1719) và đề xuất Chương trình giai đoạn 2026-2030 khu vực phía Bắc.

Các đồng chí chủ toạ Hội nghị. Ảnh: Minh Khang

Các đồng chí: Hầu A Lềnh, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, Phó Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG giai đoạn 2021-2025; Y Vinh Tơr, Ủy viên Dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Nguyễn Lâm Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội; Nguyễn Huy Dũng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên đồng chủ trì Hội nghị. Tham dự Hội nghị có lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương; Ban Chỉ đạo các Chương trình MTQG 1719 tỉnh khu vực phía Bắc.

Dự hội nghị, có: Ủy viên Dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr; Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành; Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên Nguyễn Huy Dũng; lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương; Ban Chỉ đạo các Chương trình MTQG 1719 tỉnh khu vực phía Bắc.

Trình bày tại Hội nghị, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr: Với sự chỉ đạo điều hành quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Trưởng ban Ban Chỉ đạo Trung ương; sự nỗ lực, quyết tâm cao và tính chủ động trong phối hợp của cơ quan chủ Chương trình với các bộ, cơ quan Trung ương, thành viên Tổ công tác, đến nay cấp Trung ương đã cơ bản hoàn thành nhiệm vụ xây dựng, ban hành văn bản quy định, hướng dẫn thực hiện về Chương trình MTQG 1719. 

Đ/c Hầu A Lềnh, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Minh Khang

Mặc dù Chương trình MTQG 1719 được tổ chức thực hiện chính thức từ nửa cuối năm 2022, tuy nhiên bằng sự nỗ lực và tính chủ động của nhiều địa phương trên địa bàn trong tổ chức triển khai thực hiện và lồng ghép nguồn lực từ các chương trình, dự án khác trên địa bàn tỉnh, mà một số chỉ tiêu ước đến 31/12/2024 đã hoàn thành, vượt mục tiêu kế hoạch được giao như: Tỷ lệ giảm nghèo vùng đồng bào DTTS của 19 tỉnh trong khu vực đều hoàn thành và vượt mục tiêu được giao, trong đó một số địa phương đã vượt mục tiêu được Thủ tướng Chính phủ giao ở mức cao như: Lào Cai, Yên Bái, Quảng Ninh...; Tỷ lệ thôn có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa; Tỷ lệ đồng bào DTTS được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; Tỷ lệ học sinh trong độ tuổi học tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông đến trường; Tỷ lệ thôn có nhà sinh hoạt cộng đồng; Tỷ lệ thôn có đội văn hóa, văn nghệ (Câu lạc bộ) truyền thống hoạt động thường xuyên, có chất lượng; Tỷ lệ phụ nữ sinh con tại cơ sở y tế hoặc có sự hỗ trợ của nhân viên y tế; Tỷ lệ phụ nữ mang thai được thăm khám định kỳ.

Các đại biểu dự Hội nghị. Ảnh: An Nhiên.

Việc hoàn thành sớm một số chỉ tiêu như trên vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo cho người dân, đồng thời giúp địa phương dành nguồn lực cho các mục tiêu khác khó khăn hơn, đòi hỏi mức độ tập trung và thời gian thực hiện dài hơn.

Mặt khác, với các Nghị quyết của Quốc hội, Nghị quyết, Quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các Thông tư, văn bản hướng dẫn bộ, cơ quan Trung ương, các văn bản chỉ đạo, điều hành của các địa phương trên địa bàn các tỉnh vùng đồng bào DTTS và miền núi khu vực đã được ban hành kịp thời. Trong thời gian ngắn, hệ thống văn bản hướng dẫn được xây dựng, sửa đổi, bổ sung đã tháo gỡ rất nhiều những khó khăn, vướng mắc về cơ chế chính sách, đảm bảo cho các địa phương có đầy đủ cơ sở pháp lý, thuận lợi trong tổ chức triển khai các Chương trình MTQG trong đó có Chương trình. Đây chính là lý do góp phần thúc đẩy giải ngân các nguồn vốn thực hiện, đặc biệt là nguồn vốn đầu tư công theo đúng chủ trương, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Ban Chỉ đạo Trung ương cũng quyết liệt chỉ đạo, các bộ, ngành Trung ương và địa phương khẩn trương nghiêm túc tổ chức triển khai thực hiện với quyết tâm chính trị cao nhất để hoàn thành cơ bản các mục tiêu, chỉ tiêu Quốc hội giao. 

Do đó, kết quả giải ngân vốn đầu tư công thực hiện Chương trình MTQG 1719 ở khu vực các tỉnh vùng đồng bào DTTS và miền núi khu vực phía Bắc đã có nhiều chuyển biến tích cực. Kết quả giải ngân chung của các địa phương đều cao hơn so với kết quả giải ngân vốn đầu tư công chung của cả nước và các Chương trình MTQG khác.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác rà soát, xây dựng, ban hành một số nội dung quy định về quản lý, tổ chức thực hiện Chương trình tại một số địa phương còn chậm. Việc ban hành các cơ chế chính sách thuộc thẩm quyền của địa phương còn có độ trễ nhất định do nhiều địa phương còn gặp lúng túng, có cách hiểu khác nhau trong quá trình nghiên cứu, vận dụng triển khai văn bản hướng dẫn của cấp Trung ương. Việc phân bổ vốn theo tinh thần Nghị quyết số 111/2024/QH15 của một số địa phương còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu về tiến độ thời gian. Nhiều địa phương gặp khó khăn trong cân đối nguồn lực đối ứng từ ngân sách địa phương thực hiện Chương trình do đa số là các tỉnh có nguồn thu ngân sách thấp, phần lớn phụ thuộc nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ. Việc lồng ghép vốn thực hiện các Chương trình MTQG và quy trình thanh quyết toán vốn các địa phương còn gặp lúng túng. Việc giải ngân vốn có nhiều chuyển biến; tuy nhiên kết quả giải ngân còn chưa được như mong muốn, đặc biệt là nguồn vốn sự nghiệp...

Phát biểu định hướng tại Hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết: Hội nghị đánh giá thực hiện Chương trình MTQG 1719 các khu vực có ý nghĩa rất quan trọng, là căn cứ để tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả thực hiện Chương trình MTQG 1719 toàn quốc tới đây. 

Bộ trưởng, Chủ nhiệm đề nghị các đại biểu khu vực phía Bắc tập trung đánh giá những kết quả đạt được; đặc biệt nêu bật những khó khăn, vướng mắc; cho ý kiến về hệ thống văn bản; việc phân cấp, phạm vi, đối tượng; đề xuất khung Chương trình giai đoạn 2026-2030...

Phát biểu kết luận hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh đánh giá cao những kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn I. Đồng thời, yêu cầu các bộ, ngành, thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương; các cơ quan chủ trì tiếp thu đầy đủ ý kiến, kiến nghị của địa phương, làm cơ sở để nghiên cứu giải pháp khắc phục, tháo gỡ khó khăn. Các địa phương cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả thực hiện, rà soát, kịp thời phát hiện những tồn tại, hạn chế, đề xuất nội dung thực hiện trong giai đoạn tới đảm bảo sát thực tiễn và phù hợp với khả năng cân đối nguồn lực. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cũng nhấn mạnh, giai đoạn 2026 - 2030, Chương trình cần tập trung vào các mục tiêu cụ thể, thiết thực, phù hợp với đặc thù của từng địa phương, đảm bảo tính khả thi, hiệu quả…

Huy Hoàng