Quế thuộc loại cây to, lá xanh quanh năm. Thân cây thẳng đứng, cao tầm 7-10m, vỏ có màu từ nâu đến nâu đỏ. Vỏ xốp và thô, cành non của cây có hình 4 cạnh, có lông nhung vàu vàng bao phủ bên ngoài.

Cây quế. Ảnh: Hải Quỳnh

Lá quế mọc cách, cuống lá có nhiều lông nhung, lá có hình dạng từ hình mác rộng đến hình bầu dục dài. Chiều dài từ 13 – 16cm, có 3 gân song song chạy dọc theo lá rõ rệt. Mặt trên của lá có màu xanh, bóng nhẫy, mặt sau có lông nhung ngắn, đuôi lá nhọn.

Trước kia người ta  thường chọn những cây quế to, mập và khỏe của rừng quế thấp để chăm sóc riêng. Khoảng 20-30 năm sau sẽ bóc lấy vỏ đem chế biến và làm thuốc. Nhưng số lượng quế trồng như vậy rất ít  và phẩm chất cũng không được đảm bảo. Để đảm bảo chất lượng cũng như để thỏa mãn nhu cầu dùng làm thuốc. Người ta tổ chức trồng quế thành rừng để công việc lấy vỏ thuận tiện hơn.

Đất trồng rừng quế phải chọn chỗ đất dốc thoai thoải về phía mặt trời và có đủ ánh sáng. Trước khi trồng cần phải làm đất toàn bộ, làm cỏ sạch sẽ. Trồng theo khoảng cách mỗi hàng 5m, cây cách nhau 3,5m. Đào hố rộng khoảng 1m, sâu khoảng 67 cm, mỗi hố bón khoảng 15kg phân rác và phân chuồng làm phân bón lót.

Đầu năm âm lịch, chọn những cây quế sinh trưởng bình thường ở rừng quế thấp. Thân thẳng cao khoảng 1,3m đào lên rồi cắt bớt tán cây, quấn bó một đoạn thân cây lại, chừa một đoạn 13 -17cm ở trên để cho cây đâm chồi.

Lúc trồng trước hết lấp một nửa đất vào hố, tiếp theo cầm gốc cây nâng nhấc nhẹ lên. Tiếp tục lấp đất, lấp bằng với mặt đất. Đất trong hố cần phải lắp chặt, sau khi trồng xong tưới nước cho cây.

Chăm sóc rừng quế cao

Trồng rừng quế cao mục đích để thu hoạch được vỏ và lá để chiết tinh dầu quế với chất lượng tốt nhất. Do đó ,cần phải chú ý đặc biệt các kỹ thuật chăm sóc.

Trồng xen

Có thể thấy việc khai thác toàn diện đất rừng trồng xen các loại cây nông nghiệp, không những có lợi cho cấy quế con, mà còn có thể thu hoạch được một số lương thực. Nhìn chung có thể trồng xen liên tục được 3-4 năm đầu. Sau khi ngưng trồng xen, hàng năm nên làm cỏ, xới đất một vài lần. Không nên đề đất có nhiều cỏ dại sẽ ảnh hưởng đến sản lượng và giá trị của cây quế.
 

Mỗi năm cần phải bón phân một lần, phân chủ yếu có nhiều chất mùn và tro bếp. Vào khoảng đầu hạ, mỗi rãnh xung quanh gốc cây và bón phân vào rãnh rồi lấp đất lại. Lúc cây cao trên 17cm, thì bón phân có nhiều lân và hữu cơ. Tốt nhất là bón phân từ xác động vật, để thức đẩy quá trình hình thành tinh dầu.

Chặt tỉa 

Lúc đầu trồng rừng, cây cách nhau là 4×6 cm. Sau 10 năm cây sẽ khép tán, cần phải kịp thời tỉa. Chặt cây ở những chỗ quá dày, nếu không sẽ ảnh hưởng đến sự tạo vỏ và sản lượng vỏ. Sau cách 3-4 năm lại chặt tỉa một lần, Cuối cùng khi còn lại một nửa số cây, không cần phải chặt tỉa nữa.

Chọn giống

Nên chọn hạt giống cây quế tinh dầu đen và dùng hạt của loại cây này để nhân giống. Chọn những cây làm giống là cây trên 10 năm tuổi, khỏe mạnh, không bị sâu bệnh hại. Các cây giống cần được đánh dấu ghi số đóng biển lên cây để theo dõi, nếu việc lập biểu ghi chép làm tốt tốt quá trình sinh trưởng của cây sẽ làm cơ sở cho việc lựa chọn sau này.
Những cây được chọn dùng để làm giống thì phải tăng cường chăm sóc đặc biệt, phòng trừ sâu bệnh và cỏ dại. Bón nhiều phân lân trong thời kỳ cây ra hoa để thúc đẩy hạt phát triển, bảo đảm cho hạt giống tốt sau này.

Cách phòng trừ sâu bệnh cho cây quế

Bệnh hại cây quế

Bệnh thối rễ ở cây quế

Vào mùa mưa nhiều, Cây quế con rất dễ bị thối rễ. Ban đầu rễ cái bị thối trước, về sau cả cây bị chết. Cách phòng trừ: làm rãnh tháo nước, nếu trồng ở chỗ đất thấp thì phải làm luống cao. Nếu phát hiện cây bị bệnh này thì phải nhổ bỏ ngay, tránh lây lan. Có thể dùng vôi bột hoặc bột lưu huỳnh rải lên luống để tiêu độc trước khi trồng.
Bệnh úa vàng cháy lá

Khi lá bị bệnh sẽ xuất hiện những đốm màu vàng. Nếu Bệnh lan rộng, mặt sau của lá bệnh có màu tím, cuối cùng lá sẽ úa vàng dần rồi khô lại. Cách phòng trừ: cắt bỏ những lá bị bệnh, rồi phun bằng dung dịch Booc đô

Sâu hại cây quế

Sâu xén tóc đỏ (haematicus paseoe)

Phần lớn loài sâu này phát sinh trong rừng râm, ít sáng, chúng đục các cành cây có đường kính 2cm trở lên. Cành cây bị sâu hại thường bị khô và chết, khi có mưa bão hoặc gió mạnh cành cây rất dễ gãy. Khi bệnh phát sinh cần phải chặt bỏ các cành bị sâu hại. Chuyển các cành sâu bệnh ra ngoài rừng đốt, hoặc dùng lưu huỳnh xông và giết sâu trưởng thành vào tháng 5, 7.
Sâu quế

Sâu non thường phát sinh vào mùa hạ, sâu có màu đỏ, dùng vòi châm cắm vào vỏ cây để hút nhựa. Các cành bị sâu thường chết khô, cây bị nặng không chữa kịp thì chết cả cây.
Cách phòng trừ

Trước khi sâu phát sinh dùng vôi quét lên cành cây. Khi sâu phát sinh thì dùng bột cây duốc cá, xà phòng trung tính, nước sạch. Sau đó pha theo tỉ lệ 1 : 1 : 1,  pha thành thuốc dạng keo. Lưu ý nên phun thuốc vào sáng sớm hay buổi chiều tối để trừ sâu.

Rệp hại quế

Rệp thường phát sinh vào mùa hạ,chúng phá hoại các cành lá non của quế. Nếu lá có rệp thì sẽ biến thành màu vàng hoặc cuộn cong lại rồi héo úa.
Cách phòng bệnh

Dùng thuốc 666 6% sau đó pha loãng 200 lần. Hoặc dùng kết hợp các loại dung dịch thuốc lá – xà phòng – bột trừ trùng cúc. Tất cả theo tỷ lệ 1:1:1 và phun vào những ngày nắng để rệp.

Bọ xít quế

Khi bọ xít trưởng thành xuất hiện, chúng sẽ đẻ trứng vào quả non trước, sâu non phá hoại hạt trong quả quế. Nếu quả bị bọ xít đẻ trứng thì sẽ phình to ra và không chín được. Đến đầu tháng 6 là giai đoạn sâu non nở, khi đó quả sẽ rụng xuống.

Hải Quỳnh (t/h)