Chăn nuôi bò sữa là một trong những hoạt động nông nghiệp mang lại lợi ích kinh tế khá lớn, tuy nhiên để làm được điều này thì việc áp dụng quy trình, kỹ thuật nuôi bò sữa đúng chuẩn là rất cần thiết bởi nếu không sẽ khiến vật nuôi trở nên gầy yếu, cho sữa với sản lượng cũng như chất lượng thấp mà lại rất dễ mắc bệnh.

Bò sữa. Ảnh internet

1. Vị trí xây dựng chuồng

Mùa hè ở miền Bắc nước ta thường có khí hậu nóng, mùa đông lạnh, nhiệt độ có thể xuống thấp dưới 10 độ C, đặc biệt là ở các tỉnh phía Bắc. Do đó, bà con nên thiết kế chuồng bò hạn chế vị trí ánh nắng chiếu trực tiếp vào chuồng. Đồng thời, tránh đặt chuồng ở vị trí gió Đông Bắc dễ thổi vào. Chuồng nuôi bò sữa nên xây theo hướng Đông Nam sẽ đảm bảo vật nuôi tránh được gió lùa khi đông đến và đón được nắng ấm, giảm bớt khí lạnh.

2. Cách thiết kế chuồng trại

Trong mỗi ô ngăn, bò sữa cần có chỗ đứng, nằm cố định, luôn có dây buộc vào róng chuồng. Bà con có thể sắp xếp vị trí của từng con dọc theo chuồng, đầu hướng về máng và hành lang.

Chuồng của mỗi con bò trưởng thành có thể thiết kế theo chiều dài từ 2,9 - 3m, chiều rộng từ 1,4 - 1,6m, diện tích từ 6 - 8m2.

Chú ý diện tích máng ăn đặt theo chiều dài hành lang thức ăn. Ở đáy máng khoét một lỗ thoát nước để dễ thoát nước bẩn, có thể bố trí mỗi con bò 1 máng ăn, 1 máng uống. Chiều cao máng phía bò ăn gần bằng 0,3m. Chiều cao phía đường cho thức ăn gần bằng 0,75m.

Nền chuồng có độ dốc vừa phải, cao từ 40-50cm so với mặt đất để tránh bị ngập nước vào mùa mưa, vệ sinh dễ dàng. Có rãnh thoát nước thải, có hố chứa nước thải và phân ở xa chuồng tối thiểu 20m khép kí

3. Công tác chăm sóc, nuôi dưỡng và vắt sữa:

Phải tuân thủ theo đúng trình tự công việc, đúng kỹ thuật và cố định người... tạo nên một phản xạ có điều kiện cho gia súc.

Thời gian vắt sữa: Mùa hè : Sáng : 5 giờ - 6 giờ. Chiều : 17 giờ - 18 giờ. Mùa đông : Sáng : 5 giờ 30’ - 6 giờ 30’. Chiều : 16 giờ 30’ - 17 giờ 30’.

4. Người chăn nuôi phải hiểu được đặc tính của bò mình nuôi:

Thích ăn gì, hoạt động thế nào? Không thay đổi người chăm sóc và vắt sữa.

5. Đảm bảo tiêu chuẩn và khẩu phần ăn cho bò sữa:

Một bò sữa bình thường cần một lượng thức ăn để duy trì mọi hoạt động gọi là khẩu phần duy trì một lượng thức ăn cho nuôi con và một lượng thức ăn cho sữa. Bò cho lít sữa thứ 6 mới tính thức ăn tinh, cứ 0,4kg thức ăn thì tính cho 1 kg sữa.

Thức ăn tinh cho 1 con bò sữa khoảng 6 - 8kg/ngày. Cỏ tươi cho 1 con bò sữa khoảng 30 - 40kg/ngày.

6. Chế độ vắt sữa:

Những ngày đầu bò mới đẻ thường bầu vú còn cứng, do đó, lúc vắt sữa ta phải lấy nước nóng chườm bầu vú cho mềm lại, đồng thời tăng cường xoa bóp bầu vú 3 - 4 lần/ngày, cho đến khi bầu vú bò mềm hẳn thì lúc đó lượng sữa mới tăng dần lên được.

Cho bò ăn và vắt sữa đúng giờ tạo phản xạ có điều kiện cho bò sữa và kích thích tiết sữa khi đến giờ được ăn.

Cho bò ăn cùng lúc với vắt sữa, thức ăn tinh và củ quả cho ăn thuốc, thức ăn xanh thô cho ăn sau.

Những quy định về vắt sữa:

- Vắt đúng giờ, cố định người vắt. Giữ yên lặng nơi vắt sữa, không hút thuốc lá, không gây cảm giác khó chịu đối với bò vắt sữa.

Dụng cụ vắt sữa sạch sẽ, hợp vệ sinh.

- Bò cao sản vắt trước, trung sản và thấp vắt sau. Trong 1 con bò viêm vú, vú nào không viêm vắt trước vú nào viêm vắt sau.

Sữa bò viêm phải vắt ra ngoài, không được sử dụng. Sữa bò trong vòng 7 ngày đầu chỉ cho bê uống. Không được nhập chung vào sữa hàng hóa.

Quy trình vắt sữa:

- Đưa bò vào vị trí vắt, cho bò ăn thức ăn tinh theo khẩu phần.

- Cố định cổ cột chân bò.

- Rửa vú bằng nước sạch, dùng khăn lau khô, vắt mỗi vú vài tia sữa vào miếng vải đen để kiểm tra viêm vú (nếu lợn cợn là bị viêm).

- Xoa kích thích: Mục đích gây cảm giác dễ chịu, kích thích sữa xuống và bò bình tĩnh cho vắt sữa.

7. Giữ cho bò đứng:

Bò sữa có thói quen là khi đến giờ được ăn, đang nằm nghỉ hoặc nhai lại sẽ đứng bật dậy, ỉa, đái và bắt đầu ăn. Đó là điều kiện hết sức thuận lợi cho việc chuẩn bị vắt sữa.

Ngay sau khi vắt sữa, núm vú còn mở nên dễ bị tổn thương và nhiễm khuẩn của môi trường gây ra. Vì vậy, phải khuyến khích bò giữ tư thế đứng cho vắt sữa.

8. Cho bò sữa uống đủ nước:

Bò sữa cần có đủ nước uống và nhu cầu nước cũng cần thiết, nếu thiếu nước uống một ngày, ngày hôm sau lượng sữa tụt ngay và 10 ngày sau lượng sữa vẫn chưa hồi phục được như mức cũ.

Một bò sữa có thể uống từ 20 - 60 lít nước/ngày, do đó máng uống phải luôn có nước sạch mát để bò uống tự do.

9. Tắm chải, vận động:

Mỗi ngày tắm cho bò 1 lần cho sạch sẽ và dùng bàn chải xoa chải  1 - 2 lần. Nếu nuôi bò sữa tại chuồng, ít nhất 1 ngày phải cho bò ra ngoài vận động 2 lần để tránh bệnh thiếu Vitamin D.

10. Chống nóng và vệ sinh thú y:

Trong những ngày nóng bức, ngoài việc tắm chải cho bò cần để bò đứng ở những chỗ thoáng mát, khi trời lạnh, cần che chắn chuồng nuôi, nền chuồng luôn sạch sẽ, khô ráo, không để ẩm ướt và lầy lội.

Định kỳ chống ve, tẩy giun sán và tiêm phòng các bệnh dịch tả, tụ huyết trùng, nhiệt thán, lở mồm long móng... theo quy định của thú y.

Thu Thảo (t/h)