Nhằm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025) được phê duyệt theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 185/KH-UBND ngày 15/11/2022 thực hiện Chương trình trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, Chương trình được triển khai thực hiện tại 07 xã của huyện Nho Quan (gồm: Thạch Bình, Cúc Phương, Kỳ Phú, Phú Long, Quảng Lạc, Yên Quang, Văn Phương) và 04 thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số (gồm các thôn: Thôn Đức Thành, thôn Hồng Quang thuộc xã Xích Thổ và Thôn 4, thôn 5 thuộc xã Phú Sơn, huyện Nho Quan). Đối tượng thực hiện của Chương trình gồm: Xã, thôn thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; hộ gia đình, cá nhân người dân tộc thiểu số; doanh nghiệp, hợp tác xã, các tổ chức kinh tế hoạt động ở địa bàn các xã, thôn thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tỉnh Ninh Bình triển khai thực hiện 08 dự án thành phần thuộc Chương trình, gồm: Dự án 1: Giải quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt; Tiểu dự án 2 (Dự án 3): Đầu tư phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, vùng trồng dược liệu quý, thúc đẩy khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp và thu hút đầu tư vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Tiểu dự án 1 (Dự án 4): Đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Dự án 5: Phát triển giáo dục đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; Dự án 6: Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch; Dự án 7: Chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số; phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em; Dự án 8: Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em; Dự án 10: Truyền thông, tuyên truyền, vận động trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Kiểm tra, giám sát đánh giá việc tổ chức thực hiện Chương trình.

Tổng kinh phí thực hiện các dự án thành phần giai đoạn 2021 - 2025 là 288.694 triệu đồng (ngân sách tỉnh, nguồn vốn đầu tư phát triển: 66.000 triệu đồng; ngân sách tỉnh, nguồn vốn sự nghiệp: 83.665 triệu đồng; vốn tín dụng: 124.805 triệu đồng; vốn huy động khác: 14.224 triệu đồng). Kết quả thực hiện đến thời điểm tháng 10 năm 2024 như sau:

Dự án 1: Hỗ trợ cho hộ dân tộc thiểu số nghèo thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi chưa có đất ở; chưa có nhà ở hoặc nhà ở bị dột nát, hư hỏng; làm nghề nông, lâm nghiệp nhưng không có hoặc thiếu trên 50% đất sản xuất theo định mức quy định của địa phương; có khó khăn về nước sinh hoạt. Ưu tiên hộ nghèo dân tộc thiểu số thuộc danh sách các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù; hộ nghèo có phụ nữ là chủ hộ và là lao động duy nhất, trực tiếp nuôi dưỡng người thân không còn khả năng lao động hoặc chưa đến độ tuổi lao động, tổng kinh phí hỗ trợ là 9.631 triệu đồng.

Dự án 3: Hỗ trợ nguyên liệu, giống cây, con, vật tư kỹ thuật để phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản và hỗ trợ các hoạt động đa dạng hóa sinh kế khác; hỗ trợ xây dựng các mô hình khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; tổng số hộ được hỗ trợ là 154 hộ, với tổng kinh phí thực hiện 6.370 triệu đồng.

Dự án 4: Đầu tư xây dựng, cải tạo 24 công trình phục vụ sản xuất, kinh doanh và dân sinh gồm đường giao thông; công trình cung cấp điện phục vụ sinh hoạt và sản xuất, kinh doanh trên địa bàn thôn, bản; trường, lớp học đạt chuẩn; các công trình thủy lợi kênh mương nhỏ; các công trình hạ tầng quy mô nhỏ khác do cộng đồng đề xuất, phù hợp với phong tục, tập quán để phục vụ nhu cầu của cộng đồng, phù hợp với mục tiêu của Chương trình và quy định của pháp luật. Nâng cấp, cải tạo, sửa chữa, bảo dưỡng, mua sắm trang thiết bị cho các trạm y tế xã bảo đảm đạt chuẩn công trình; hỗ trợ đầu tư xây dựng, cải tạo nâng cấp mạng lưới chợ vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi với tổng kinh phí thực hiện 13.760 triệu đồng.

Dự án 5: Hỗ trợ lao động tiếp cận thuận lợi với thông tin thị trường lao động, dịch vụ hỗ trợ tìm kiếm, kết nối việc làm; hỗ trợ thanh niên dân tộc thiểu số sau khi tốt nghiệp các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp tìm kiếm được việc làm phù hợp với khả năng và nguyện vọng. Nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục nghề nghiệp góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động. Tổ chức 10 lớp đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ thực hiện Chương trình và 01 đoàn đi học tập kinh nghiệm các kỹ năng về phát triển cộng đồng và các nội dung liên quan khác cho cán bộ 7 cơ sở thực hiện Chương trình cấp xã và cấp thôn, với tổng kinh phí thực hiện 2.315 triệu đồng.

Dự án 6: Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch được triển khai với 19 nội dung thành phần, những kết quả đạt được đã góp phần khích lệ đồng bào các dân tộc thiểu số biết giữ gìn, trân trọng những giá trị văn hóa của dân tộc mình, từ đó phát huy phục vụ nâng cao đời sống cộng đồng.

Dự án 7: Chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số; phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em

Thực hiện hỗ trợ xây dựng và phát triển y tế cơ sở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; phổ cập dịch vụ tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn; tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh tật trước sinh và sơ sinh, phòng chống bệnh Thalassemia tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Hỗ trợ chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng bà mẹ - trẻ em nhằm giảm tử vong bà mẹ, tử vong trẻ em, nâng cao tầm vóc, thể lực người dân tộc thiểu số; chăm sóc dinh dưỡng trong 1.000 ngày đầu đời cho bà mẹ - trẻ nhỏ lồng ghép trong chăm sóc trước, trong và sau sinh nhằm nâng cao tầm vóc, thể lực người dân tộc thiểu số; Chăm sóc sức khỏe, giảm tử vong bà mẹ, trẻ em; Tuyên truyền vận động, truyền thông thay đổi hành vi về chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng bà mẹ - trẻ em. Tổng kinh phí đã thực hiện giai đoạn 2021 - 2024 là 6.922 triệu đồng.

Dự án 10: Truyền thông, tuyên truyền, vận động trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Kiểm tra, giám sát đánh giá việc tổ chức thực hiện Chương trình.

Trên địa bàn tỉnh triển khai 03 tiểu dự án với 07 nội dung thành phần. Kết quả: đã tổ chức 14 lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức về trợ giúp pháp lý, 112 hội nghị, hội thảo biểu dương, tôn vinh người có uy tín tiêu biểu, tập huấn phổ biến giáo dục pháp luật; tổ chức thăm hỏi 137 lượt người có uy tín nhân dịp Lễ, Tết và thân nhân người có uy tín khi ốm đau; tổ chức 200 buổi truyền thông phổ biến, giáo dục pháp luật; in ấn trên 15.000 tài liệu, với tổng kinh phí đã thực hiện là 3.076 triệu đồng.

Trong 05 năm qua, tỉnh Ninh Bình đã triển khai thực hiện nghiêm túc các chương trình, dự án thuộc Chương trình kết hợp với chính sách đặc thù của tỉnh để phát triển tương đối toàn diện vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Vì vậy, kinh tế, văn hóa, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số có nhiều chuyển biến tích cực, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, quốc phòng được giữ vững, đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào không ngừng được cải thiện và nâng cao, diện mạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số thay đổi rõ rệt./.

Minh Ngọc