Cây giáng hương hay còn được gọi là cây Đinh Hương. Đây là một loại cây thuộc họ nhà đậu. Đây là một trong những loại cây thân gỗ quý, không chỉ có giá trị về mặt kinh tế mà còn mang giá trị cao về mặt thẫm mỹ. Cây có dáng thẳng đứng, cao lớn, lại có hương thơm nồng nàn từ những cánh hoa vàng rực nên được ưa chuộng trồng để làm cây cảnh ở công viên, bệnh viện, đường phố. Cây vừa tạo bóng mát, tạo mỹ cảnh cho không gian và đồng thời cũng mang lại không khí trong lành, cải thiện tình trạng ô nhiễm. Ngoài ra, loại cây này cũng có công dụng chữa bệnh, trong cây có chứa các chất có tác dụng chữa bệnh đái tháo đường, rễ cây là gia vị phối cùng một số vị thuốc khác có thể dùng để điều kinh, tinh dầu gỗ hương có thể chế biến thành dược liệu quý, dịch đỏ chảy ra từ cây còn có thể sấy khô để trám răng...

Cây giáng hương (ảnh internet)

Đặc điểm của cây giáng hương

Thân thuộc loại cây gỗ. Chiều cao thân thường là 20 - 30m. Đường kính là 0,7 - 0,9m. Gỗ có lõi màu nâu vàng và giác phân biệt màu vàng nhạt, vân đẹp.

Gốc có bạnh vè. Có vỏ màu xanh xám, các vảy lớn thường bong ra làm các mảng không đều. Khi vỏ bị xước thường có nhựa mủ màu đỏ chảy ra từ thân cây.

Cành có dạng mảnh, mềm mại. Cành non có lông mịn; những cành già thì nhẵn và không có lông.

Lá cây giáng hương là loại lá kép lông chim lẻ 1 lần. Thường có 9 - 11 lá chét có hình bầu dục hay hình trứng, thuôn dài. Có độ dài khoảng từ 15 - 25 cm.

Hoa mọc theo cụm, màu vàng nghệ, hình chùy. Độ dài 5 - 9 cm, mang 20 - 25 hoa. Mọc từ nách lá, phủ lông màu nâu. Có cuống dài và có nhiều lông. Hoa Giáng Hương có mùi rất thơm và dễ thu hút côn trùng.

Quả có hình tròn, dẹt. Đường kính 5 - 8 cm. Có mũi cong về phía cuống, khi chín có màu vàng nâu. Bên trong quả có 1 - 3 hạt, rìa xung quanh có cánh rộng và lông mịn như nhung.

Thời vụ trồng

Thời điểm giáng hương phát triển tốt nhất, dễ trồng nhất là từ đầu tháng 6 đến hết tháng 8. Theo đặc tính sinh học của cây, bà con nên trồng chúng tại những nơi chứa nhiều ánh sáng và thông thoáng để tạo điều kiện cho việc sinh trưởng và quang hợp.

Chọn giống

Cây giáng hương có thể trồng bằng cách nhân giống hạt. Nguồn giống thu hạt từ cây mẹ tuyển chọn trong các rừng giống chuyển hoá đã được công nhận, có chiều cao từ 8 m và đường kính từ 20 cm trở lên, thân thẳng, tán đẹp, tỉa cành tự nhiên tốt, không bị sâu bệnh hay cụt ngọn. Thu quả khi vỏ quả có màu nâu đem phơi trong 3 - 4 nắng nhẹ, dùng kéo cắt vỏ và tách hạt ra khỏi quả, 1.000 hạt nặng 61 - 63 gam, hàm lượng nước trong hạt 12%, tỷ lệ nẩy mầm 83 - 85%. Để hạt trong túi nylon đem bảo quản ở 8oC.

Xử lý hạt bằng cách ngâm hạt vào nước nóng 60oC trong 10 giờ, vớt ra ủ trong bao tải, hàng ngày rửa chua, chọn hạt nứt nanh cấy vào bầu. Túi bầu nuôi cây làm bằng Polyetylen cỡ 11 x 12 cm, đục 5 lỗ thoát nước mỗi bên. Ruột bầu gồm hỗn hợp 88% đất mặt vườn ươm +10% phân chuồng hoai +2% Supelân tính theo khối lượng. Tưới nước đủ ẩm, che bóng 50% trong 3 tháng đầu, sau đó tháo bớt còn 25%. Trong 4 tháng mùa khô mỗi ngày tưới một lần 6,5 lít nước/m2, vào buổi sáng.

Làm cỏ phá váng 15 ngày/lần. Trong 5 tháng đầu mỗi tháng tưới thúc 1 lần NPK (6:1:3), nồng độ 1-2%, 4 lít/1 m2. Từ tháng thứ 4 trở đi mỗi tháng đảo bầu 1 lần.

Cây con 6 tháng tuổi, khoẻ mạnh, không bị sâu bệnh, không cụt ngọn, chiều cao tối thiểu 50cm, đường kính cổ rễ 5 - 7 mm là đủ tiêu chuẩn cây xuất vườn.

Bà con cũng có thể chọn những cành khỏe mạnh từ cây giáng hương mẹ để làm giống, sau đó ngâm vào trong dung dịch kích rễ từ 6 - 8 tiếng. Tiếp theo đó, bạn giâm cành xuống dưới đất trồng. Và cuối cùng là tưới nước đều đặn để cây nhanh ra rễ.

Hoặc bà con mua cây giáng hương có độ cao khoảng 1m về trồng để cây nhanh chóng phát triển. Nên mua tại các vườn cây uy tín.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây giáng hương

Cây giáng hương là cây thân gỗ lớn, tán phát triển mạnh nên cây cần có đủ ánh sáng và khoảng không gian để phát triển. Vì vậy mà nên chọn những vị trí rộng rãi, có đủ ánh sáng cho cây sinh trưởng. Vì là loại cây có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới nên cây có thể chống chịu nắng nóng rất tốt.

Cây giáng hương không kén đất và rất dễ trồng nhưng bạn nên lựa chọn đất trồng có độ tơi xốp cao, giàu dinh dưỡng, nhiều thịt và có khả năng thoát nước tốt. Đào hố trồng cây 30x30x30 cm trước khi trồng 15 - 20 ngày, trồng theo hàng rào hoặc rải rác. Kiểm tra hố trồng loại bỏ toàn bộ đá, bê tông, nhựa đường… ra khỏi hố trồng để bộ rễ cây sinh trưởng và phát triển khoẻ.

Khi bỏ cây xuống hố cần phải xé túi bầu. Cho cây vào hố, giữ cây thẳng đứng, sau đó lấp đất, cách mặt đất từ 3 - 4 cm, dùng tay ấn chặt vào gốc. Khi trồng 1 tuần đến 10 ngày, những cây chết phải được dặm ngay.

Tưới nước là yếu tố vô cùng quan trọng đối với cây giáng hương, tuy nhiên tránh tưới quá nhiều nước làm cây ngập úng, thối gốc rễ và ảnh hưởng đến sự phát triển của cây. Khi mới trồng nên tưới 3 lần 1 tuần. Sau đó có thể tưới cây 1 đến 2 lần 1 tuần.

Khi cây trồng được một tuần, lúc này bà con có thể cung cấp thêm chất kích thích mọc rễ cho cây. Mục đích giúp cây có bộ rễ khỏe mạnh, nhanh bén rễ hơn, sinh trưởng và phát triển của cây tốt hơn. Ngoài ra còn giúp tăng sức đề kháng cho cây với môi trường sống mới.

Năm đầu tiên cây cần được vun gốc 2 lần, lần 1 sau khi trồng cây được 1 tháng và lần 2 khi cây đã trồng được 12 tháng. Từ năm thứ 2 trở đi cần làm cỏ dại, phát luỗng thực bì, xới đất gốc cây vào cuối mùa khô, giữ mùa mưa và lúc cuối năm.

Để cây sinh trưởng tốt, tán lá đẹp và hạn chế được sâu bệnh, người trồng cần thường xuyên kiểm tra định kì 3 tháng/ lần, cắt bỏ những cây bị gãy hoặc bị héo, vệ sinh cỏ dại quanh gốc. Chú ý dọn dẹp cỏ dại ở gốc cây để phòng trừ sâu bệnh và hạn chế có hút chất dinh dưỡng của cây. Đặc biệt muốn cây có nhiều hoa thì sau mỗi mùa hoa cần cắt tỉa các cành hoa cũ. Sau đó bón cho cây thêm phân bón để cây có đủ chất dinh dưỡng cho mùa hoa tiếp theo.

Thời điểm cây phát triển cành lá nên bổ sung phân bón kịp thời. Bón phân vô cơ trộn với phân NPK bón cho cây định kì 2 lần/3 tháng, mỗi lần 200 gr/gốc. Sau khi bón phân tưới nước để phân ngấm vào đất.

Phòng trừ sâu bệnh hại

Giáng hương có khả năng chống chịu bệnh khá tốt, ít bị sâu bệnh hại, tuy nhiên bạn nên quan sát thường xuyên để loại trừ sâu bệnh sớm trước khi phát hiện bệnh. Khi thấy sâu hại ăn lá ở mật độ lớn thì dùng thuốc hoá học như Bassa để phun cho cây. Phun 2 - 3 lần liên tiếp cách 4 - 5 ngày để tăng hiệu quả thuốc.

Là cây thân gỗ nên cây giáng hương cũng rất dễ bị côn trùng tấn công và làm tổ trên thân cây. Cho nên, cần phun thuốc diệt côn trùng hoặc bôi vôi vào gốc cây thường xuyên để cây phát triển khỏe mạnh.

Thu hoạch

Khi gỗ có lõi, màu vàng nhạt, lõi màu nâu với vân đẹp sẽ tiến hành thu hoạch. Gỗ nặng trung bình, khối lượng riêng của gỗ khô là 0,73 - 0,80 g/cm3, thuộc loại gỗ quý, nhóm I dùng trong xây dựng, đóng đồ dùng cao cấp, đóng bàn ghế, tủ hòm, làm ván sàn…

Nam Giang (t/h)