Khi đến Hà Giang vào mùa hoa tam giác mạch nở chắc chắn bạn sẽ thấy nhiều điều thú vị, nhất là được thưởng thức loại bánh đặc biệt từ loài hoa nở bạt ngàn trên Cao nguyên đá. Loài hoa dại ấy cùng với bánh tam giác mạch dân giã đang góp phần lớn vào sự phát triển ẩm thực, du lịch của vùng Cao nguyên đá.

Sau mỗi mùa hoa tam giác mạch Hà Giang, người dân tại đây sẽ thu hoạch hạt tam giác mạch để phơi khô và xay nhỏ thành bột để làm bánh tam giác mạch Hà Giang. Loại hạt này rất nhỏ chỉ bằng một một nửa hạt đỗ đen nhưng lại chứa rất nhiều giá trị dinh dưỡng. Vì được trồng trong môi trường tự nhiên nên bạn có thể yên tâm là tam giác mạch ở Hà Giang sẽ không bị tác động bởi hóa chất độc hại đâu nè.

Khi lên các chợ phiên tại Hà Giang, bạn có thể dễ dàng bắt gặp được rất nhiều phụ nữ dân tộc ngồi bên bếp than nóng hổi cùng những chồng bánh nhiều màu, trong đó màu tím nhạt với những chấm tím sậm chính là bánh tam giác mạch Hà Giang.

Bánh tam giác mạch - món quà từ Cao nguyên đá Đồng Văn. Ảnh NG

Nhắc đến Hà Giang là mọi người thường nghĩ ngay đến hoa tam giác mạch. Loài hoa được bao người yêu thích, bởi mỗi độ Thu về hoa phủ tràn sắc tím hồng khắp miền rẻo cao của Hà Giang. Được người dân vùng núi Hà Giang trồng làm lương thực cho gia súc và làm thứ bánh tam giác mạch tuyệt ngon.

Khá nhiều người ngạc nhiên khi nghe tới bánh tam giác mạch. Bởi không phải ai cũng biết rằng, bên cạnh sự thích thú của mọi người bên sắc tím hồng đẹp đến nao lòng ấy, thì hoa tam giác mạch còn là cây lương thực để chăn nuôi gia súc, hạt là nguyên liệu dùng ủ men rượu và làm nên những chiếc bánh tam giác mạch độc đáo có một không hai ở miền sơn cước này.

Mỗi lần chợ phiên đến, hương sắc hoa tam giác mạch theo người dân đến chợ, thấm vào trong từng tấm bánh tam giác mạch tròn xoe một màu tím ngan ngát của những cánh hoa tam giác mạch.

Ngắm hoa tam giác mạch vừa nếm thử chiếc bánh được làm từ chính những tinh túy của loài hoa ấy thì quả là tuyệt vời. Vào cuối mùa hoa tam giác mạch, người dân bắt đầu thu hoạch, hạt của tam giác mạch phơi khô, một phần ủ thành men rượu nổi tiếng, một phần xay bột làm thành món bánh yêu thích của đồng bào Mông. Điều đó cũng đủ thấy, loài hoa ấy không chỉ làm đẹp cho con người mà còn làm giúp người dân nơi đây làm kinh tế với những đặc sản nổi tiếng chỉ có ở Hà Giang.

Hạt tam giác mạch bé gần bằng nửa hạt đậu đen, sau đó xay nhỏ thành bột thật mịn. Bột nhào với nước thành hỗn hợp dẻo mềm rồi cho vào khuôn đúc thành từng tấm bánh tròn xoe bằng 2 bàn tay. Tưởng dễ, nhưng hóa ra công đoạn xay bột lại rất vất vả. Hạt tam giác mạch phơi nắng trong một tuần liên tục, để hạt khô dễ xay. Sau đó xay bột bằng tay. Xay bột cũng cần sự khéo léo để ra mẻ bột thật mịn, đều tránh bị lợn cợn sau khi chế biến. Đồng bào Mông nhào bột đã xay với nước rồi đóng thành khuôn, đem đi nướng. Bánh được nướng chín trên bếp lửa, khi đến tay người mua vẫn còn nguyên hơi ấm. Người Mông đi chợ phiên thường mua bánh tam giác mạch để ăn cùng thắng cố.

Bánh tam giác mạch mềm mềm, xôm xốp, vị ngọt thanh, càng nhai càng bùi, phảng phất hương thơm riêng của cây rừng. Những chiếc bánh tam giác mạch được xếp từng chồng, tất cả đều chung một màu tim tím rất ấn tượng và hấp dẫn với những du khách phương xa. 

Nếu một lần có dịp ghé thăm Hà Giang vào mùa thu hoạch tam giác mạch, đừng quên ghé thăm những phiên chợ để thưởng thức loại bánh đặc trưng này. Món bánh được làm bởi bàn tay khéo léo của người dân tộc Mông, có sự kết tinh từ thiên nhiên của vùng Cao nguyên đá.

NG (t/h)