Nằm trong lòng Di sản Văn hoá và Thiên nhiên Thế giới, Quần thể danh thắng Tràng An. Với diện tích khoảng 300ha, Tam Cốc nổi lên như một kỳ quan bởi cảnh sắc sông núi hùng vĩ, một sinh cảnh tuyệt đẹp, làm say lòng du khách ghé thăm.

Những kiệt tác của con người đồng điệu cùng thiên nhiên đã mang lại cho Tam Cốc một vẻ đẹp có một không hai, góp phần tạo nên thương hiệu Ninh Bình - Tuyệt sắc miền Cố đô. Tam Cốc theo tiếng Hán có nghĩa là Ba Hang, xuyên qua lòng của ba quả núi, được nhân dân địa phương quen gọi dân dã là Hang Cả, hang Hai và Hang Ba. Cả ba hang đều là những động xuyên thuỷ, được tạo bởi dòng sông Ngô Đồng quanh co, uốn lượn bên những dải núi đá vôi hàng triệu năm tuổi. Nơi đây không khí trong lành, tĩnh lặng như một bức tranh thuỷ mặc với nhũ đá lung linh óng ánh sắc màu phản chiếu xuống mặt nước trong xanh, tựa chốn bồng lai tiên cảnh.

Bức tranh “Mục đồng thổi sáo” được tạo hình nghệ thuật trên cánh đồng lúa Tam Cốc. Ảnh: Vũ Minh

 Mới đây nhất thông qua công tác khảo cổ học, với những tài liệu vật chất, hiện vật được khai quật gồm những mảnh gốm cổ có tuổi đời khoảng trên dưới 9.000 năm cách ngày nay cho thấy nơi đây là một trong những Trung tâm Gốm sứ sớm ở Đông Nam Á và thế giới. Tam Cốc còn ẩn chứa trong mình nhiều dấu tích lịch sử nhân loại cách đây hàng vạn năm, tạo tiền đề hình thành Kinh đô Hoa Lư thế kỷ X, thống nhất quốc gia dân tộc, phục hưng văn hoá Việt.

Với mong muốn mang lại cho du khách một bức tranh phong cảnh làng quê hiếm có nên bà con xã viên HTX Văn Lâm luôn chăm chỉ cấy cày để mùa màng tươi tốt. Để có được cả cánh đồng trù phú vào tầm cuối tháng 5, tạo nên thương hiệu Sắc vàng Tam Cốc, người nông dân nơi đây luôn phải chăm chỉ, cần mẫn bám đồng, bám ruộng ngay từ sau tết nguyên đán; đồng thời phải tính toán thật khéo léo các yếu tố thời tiết, sâu bệnh, kĩ thuật trồng, giống lúa phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng đặc trưng. Dựa vào cảnh quan thiên nhiên sẵn có và truyền thống cấy lúa lâu đời, người nông dân xã Ninh Hải đã sáng tạo nên một cánh đồng nghệ thuật độc đáo mà mỗi năm lại mang một diện mới. Đó là một bức tranh lá cờ hội khổng lồ, tôn vinh tín ngưỡng văn hóa vùng đất Cố đô; bức tranh dân gian Đông Hồ “Cá Chép trông trăng” và “Mục đồng thổi sáo” được tạo hình từ cây lúa. Qua đó gửi gắm những ước nguyện cầu mong quốc thái dân an, mùa màng bội thu đến với người dân Ninh Bình nói riêng và cả nước nói chung; tôn vinh giá trị của cây lúa và nghề trồng lúa, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa của thiên nhiên, của di sản để khai thác du lịch cộng đồng.

Thuyền chở sản vật trên dòng sông Ngô Đồng tạo điểm nhấn cho Tuần lễ Du lịch Ninh Bình năm 2024. Ảnh: Vũ Minh.

Mỗi năm một lần, khi những bông lúa trĩu hạt, ngả màu vàng ươm khắp cánh đồng báo hiệu một vụ mùa bội thu là lúc người dân nơi đây mở hội “Sắc vàng Tam Cốc” thu hút đông đảo du khách thập phương về tham dự.

Ngược dòng sông Ngô Đồng cong lượn hình chữ S, du khách được hòa mình vào khung cảnh làng quê yên bình. Tất cả hòa quyện với nhau tạo thành một sinh cảnh tuyệt đẹp từ núi xanh, lúa vàng đến bức tranh nghệ thuật tạo hình, nhằm ca ngợi người nông dân, tôn vinh cây lúa và con trâu vốn được xem là đầu cơ nghiệp, góp phần đem lại cuộc sống ấm no, đủ đầy cho người dân. Đặc biệt, năm nay là lần đầu tiên Ninh Bình tổ chức lễ rước 63 thuyền chở lễ vật gồm những sản vật đặc trưng của các vùng miền trên cả nước dâng lên Thần Nông – một trong ba vị thần trong tín ngưỡng của cư dân nông nghiệp lúa nước.

Đây cũng là lần đầu tiên Ninh Bình tổ chức rước sản vật của 63 tỉnh, thành, từ miền núi cao phía Bắc, miền Nam hay các tỉnh sông nước miền Tây đều được chọn lọc, quy tụ về đây để dâng cúng thần Nông. Qua đó, bày tỏ lòng biết ơn đối với ông tổ nghề nông đã dạy cho dân biết cách trồng trọt, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, ấm no, hạnh phúc đến mọi người, mọi nhà.

Hình ảnh những chiếc thuyền ăm ắp nông sản nối đuôi nhau trên sông Ngô Đồng, giữa đồng lúa chín trĩu bông đã lan tỏa rộng rãi, tạo được hiệu ứng sâu đậm trên các phương tiện truyền thông và mạng xã hội, góp phần xây dựng thương hiệu du lịch Ninh Bình đối với bạn bè trong nước và quốc tế.

Du khách còn cảm nhận được không khí thu hoạch lúa tấp nập trên cánh đồng Tam Cốc. Thăm không gian tái hiện cách thức làm nông sơ khai như gặt lúa, nấu cơm, đồ xôi, gói bánh trưng… Từ cây lúa, hạt gạo, người nông dân nơi đây đã chăm chút, tỉ mẩn chế biến nên những món ăn đậm đà hương vị truyền thống của dân tộc để dâng tiến lên thần Nông, cầu mong mùa màng tươi tốt, bội thu.

Có thể thấy đây là lần đầu tiên trên dòng sông Ngô Đồng thơ mộng đã tái hiện một cách quy mô, đầy đủ về các nghi lễ nông nghiệp mừng cơm mới với sự tham gia của hơn 2.000 người dân địa phương và 200 con trâu. Nhờ đó, các hoạt động nông nghiệp bản địa đã được tái hiện một cách chân thực, sinh động, để lại ấn tượng sâu sắc cho du khách trong nước và quốc tế, tôn vinh nét đẹp văn hóa của quê hương. Hội thi chọi dê cũng là điểm mới thu hút du khách trong nước và quốc tế.

Ở Tam Cốc, sự lắng đọng của thời gian, miệt mài của tạo hóa qua hàng triệu năm cùng sáng tạo của con người đã vẽ lên một bức tranh non nước hữu tình tuyệt đẹp, làm say đắm lòng người. Bởi thế mà nơi này đã từng được chuyên trang du lịch hàng đầu thế giới Business Insider bình chọn là một trong 5 cánh đồng lúa đẹp nhất Việt Nam, và top những địa danh tuyệt đẹp nhưng ít người biết tới do tờ Telegraph (Anh) .

Đến với Tam Cốc để được hoà mình vào miền cổ tích, lắng đọng trong hồn thiêng sông núi, cùng những con người thân thiện, hiền hoà, mến khách, chiêm ngưỡng và tận hưởng một kỳ quan giữa lòng Di sản. Viên ngọc quý giữa lòng di sản, ngày càng được mài dũa trở nên sáng và đẹp, là hành trang để xây dựng Ninh Bình trở thành đô thị di sản thiên niên kỷ trong tương lai gần.

BC