Ninh Bình là vùng đất có nhiều di tích, danh lam thắng cảnh nổi tiếng của đất nước, hoà quyện cùng bản sắc văn hoá, tạo cho tỉnh Ninh Bình các thế mạnh để phát triển du lịch. Là một tỉnh thuần nông, với hơn 70% dân số sống ở nông thôn, sở hữu nền sản xuất sinh thái nông nghiệp đã có truyền thống, lịch sử lâu đời, nhiều cánh đồng ở Ninh Bình đã xuất hiện trên các tạp chí nổi tiếng của thế giới, như cánh đồng lúa Tam Cốc đã từng lọt top 15 địa danh “tuyệt đẹp nhưng ít người biết đến” do tờ Telegraph (Anh) bình chọn năm 2015. Đầu năm 2018, hình ảnh dòng sông Ngô Đồng như dải lụa mềm mại, nhẹ nhàng vắt lên thảm lúa vàng óng, uốn lượn quanh những ngọn núi ở Tam Cốc đã xuất hiện trên tạp chí Business Insider khi đứng đầu danh sách 50 điểm đến hấp dẫn nhất năm 2018. Tháng 4/2023, Tạp chí Forbes của Mỹ công bố 23 điểm đến tuyệt vời nhất thế giới năm 2023, trong đó Ninh Bình là 1 trong 6 điểm đến hàng đầu châu Á được bình chọn bởi các chuyên gia du lịch.

Khách du lịch trải nghiệm du lịch đồng quê tại Khu du lịch đến Thái Vi. Ảnh: MT

 Đặc biệt từ năm 2018 đến nay, tỉnh Ninh Bình tổ chức Tuần du lịch Ninh Bình với chủ đề “Sắc vàng Tam Cốc- Tràng An” trên cánh đồng lúa chín Tam Cốc. Đây cũng là một điểm nhấn thu hút khách du lịch đến Ninh Bình, Tuy nhiên cùng với việc nghiên cứu khai thác các nguồn tài nguyên du lịch sinh thái, văn hóa đặc thù của địa phương, thì việc xây dựng loại hình tham quan du lịch gắn với các mô hình canh tác nông nghiệp của nông dân, doanh nghiệp “Du lịch nông nghiệp” là điều hết sức cần thiết.

Ninh Bình có lợi thế lớn để phát triển du lịch nông nghiệp. Ngành nông nghiệp và du lịch là hai ngành có mối quan hệ mật thiết gắn bó chặt chẽ với nhau. Tiềm năng nông nghiệp từ những cánh đồng lúa, cánh đồng hoa, cánh đồng dứa, các làng nghề truyền thống… ngoài đem lại thu nhập kinh tế cho người dân thì nó chính là cơ sở tiền đề để thúc đẩy du lịch phát triển và ở chiều ngược lại, phát triển du lịch dựa trên tài nguyên nông nghiệp cũng làm gia tăng giá trị các sản phẩm nông nghiệp, góp phần ổn định đời sống nông dân, qua đó bảo tồn, phát huy các giá trị tự nhiên, văn hóa truyền thống nông thôn.

 Ngoài cánh đồng lúa Tam Cốc nổi tiếng, thì Ninh Bình có nhiều cánh đồng đang triển khai các mô hình canh tác thu hút quan tâm của du khách trong và ngoài nước đến tham quan và chụp ảnh, như cánh đồng dứa Đồng Giao trải dài ngút mắt xen giữa những dãy núi trùng điệp là nơi lý tưởng cho những người thích khám phá vào dịp mùa hè từ tháng 5 đến tháng 8, cánh đồng hoa Ninh Phúc với nhiều loài hoa đua nhau khoe sắc, khoe hương, làng hoa Đào Đông Sơn Tam Điệp bừng sắc hoa Đào mỗi dịp xuân về, …

Bức tranh cánh đồng lúa "Sắc vàng Tam Cốc- Tràng An". Ảnh: Cẩm Tú

Theo đánh giá của các nhà chuyên môn lượng khách quan tâm tới du lịch nông nghiệp sẽ ngày càng lớn bởi trong guồng quay đô thị hóa, một không gian sống thực và thoáng đạt mang tính đồng quê với cộng đồng nông nghiệp làng xã ấm cúng luôn có sức lôi cuốn đặc biệt với du khách ở mọi lứa tuổi, mọi quốc gia. Tuy nhiên hiện nay hoạt động du lịch nông nghiệp vẫn mang tính tự phát, nhỏ lẻ, đơn điệu, trùng lặp; sản phẩm chưa thật sự hấp dẫn và chưa được chú trọng về thương hiệu. Bà con nông dân vốn chỉ quen với sản xuất nông nghiệp mà chưa có đủ các kỹ năng phục vụ du lịch. Phần lớn sản phẩm mới chỉ đáp ứng nhu cầu tham quan, nghỉ ngơi, ăn uống, trải nghiệm của du khách ở mức đơn giản mà chưa tận dụng được hết lợi thế để thu hút khách cũng như tăng khả năng chi tiêu từ khách qua khai thác các dịch vụ bổ trợ khác. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất phụ trợ tại nhiều điểm du lịch nông nghiệp cũng chưa được đầu tư hoàn chỉnh, nhiều nơi thậm chí không có nhà vệ sinh. Thêm nữa, tính liên kết giữa điểm đến với các doanh nghiệp lữ hành còn hạn chế, dẫn tới khả năng thu hút khách không cao.

 Trước những kho khăn thách thức đặt ra để góp phần phát triển du lịch- nông nghiệp bền vững tạo thu nhập cao cho người dân thì sự phối hợp liên ngành nông nghiệp - du lịch là rất cần thiết, hai ngành cần xây dựng chương trình chung về phát triển du lịch sinh thái gắn với xây dựng nông thôn mới; xây dựng bản đồ du lịch nông nghiệp; đẩy mạnh sự liên kết chặt chẽ giữa các bên trong mô hình phát triển du lịch sinh thái nông nghiệp (nông dân, doanh nghiệp lữ hành, địa phương, cơ quan quản lý du lịch, nông nghiệp…). Người nông dân, nhà quản lý phải dựa trên những giá trị khác biệt và nổi bật của nông nghiệp để tạo ra các sản phẩm du lịch gắn với nông nghiệp mang tính đặc thù và hấp dẫn, khai thác tối đa những đặc trưng ưu việt của nền nông nghiệp kết hợp với giá trị văn hóa bản sắc của địa phương mình, cần học hỏi mô hình du lịch nông nghiệp đã thành công ở các nước trên thế giới và ở các tỉnh, thành phố trong nước. Ngoài ra, các chuyên gia du lịch và doanh nghiệp lữ hành phải xây dựng kịch bản, đạo diễn để “thổi hồn" vào các công đoạn tạo ra sản phẩm du lịch nông nghiệp mới lạ, có sức hút cao đối với du khách, góp phần đưa du lịch sinh thái nông nghiệp phát triển đột phá, hiệu quả phát triển bền vững.

Cẩm Tú (t/h)