Cần sa là một loại ma túy lấy từ cây dầu gai có tên là Cannabis Sativa. Hiện nay trong giới trẻ sử dụng các tên khác nhau cho cùng một loại cần sa xuất phát từ cây Cannabis Sativa như “bồ đà”, “bu”, “cỏ”, “tài mà”, “pin” được sử dụng dưới dạng hút, vape, hít, uống hoặc ăn nhằm mục đích thỏa mãn cá nhân và giải trí. Nhưng cần sa có các hợp chất làm thay đổi tâm trí ảnh hưởng đến cả não và cơ thể do đó gây hại cho sức khỏe của người sử dụng.

1. Thành phần chính của cần sa

Thành phần chính, hoạt chất trong cần sa là THC (viết tắt của delta-9-tetrahydrocannabinol) được tìm thấy trong lá và các bộ phận ra hoa của cây cần sa. Do kích thích phần não phản ứng với khoái cảm, như thức ăn và tình dục dẫn đến giải phóng một chất được gọi là dopamine, mang lại cho người sử dụng cảm giác hưng phấn, thư thái.

Nếu sử dụng dưới dạng hút hoặc vape, THC có thể xâm nhập vào máu đủ nhanh để bạn có thể đạt được khoái cảm trong vài giây hoặc vài phút. Mức THC thường đạt cực đại trong khoảng 30 phút và phải mất từ 1-3 giờ mới hết tác dụng. Nếu bạn uống hoặc ăn thì phải mất nhiều giờ hơn để bạn hoàn toàn tỉnh táo.

Cần sa có 3 dạng chính: Marijuana, Hash hay Hashish và Dầu Hashish.

• Marijuana gồm lá và hoa khô của cây cần sa (Cannabis). Trong ba dạng cần sa, Marijuana chứa ít chất THC nhất và kém tác dụng nhất.
• Hashish hay Hash là nhựa của cần sa. Nhựa cần sa phơi khô và ép lại thành cục. "Hash" thường được trộn với thuốc lá để hút, nhưng cũng có thể bỏ vào đồ ăn để ăn. Hash mạnh hơn marijuana.
• Dầu Hashish là chất dầu đặc được chế biến từ Hash, là sản phẩm cần sa mạnh nhất. Dầu Hashish thường được bôi trên đầu điếu thuốc hay trên giấy điếu thuốc lá để hút.

Thành phần chính, hoạt chất trong cần sa là THC được tìm thấy trong lá và các bộ phận ra hoa của cây cần sa

2. Cần sa y tế

Hiện nay FDA chỉ phê duyệt hai loại thuốc được sử dụng dưới dạng cần sa y tế gồm dronabinol (Marinol, Syndros) và nabilone (Cesamet), được làm từ các dạng tổng hợp của các thành phần có trong cần sa được dùng điều trị hợp pháp trong trường hợp điều trị buồn nôn và nôn do hóa trị khi các phương pháp điều trị khác đã thất bại. Dronabinol cũng có thể được sử dụng để điều trị chứng chán ăn liên quan đến giảm cân ở những người bị AIDS.

3. Một số ảnh hưởng của cần sa đến cơ thể

3.1. Ảnh hưởng đến não bộ

Ảnh hưởng ngắn hạn

Khi hút cần sa, THC nhanh chóng di chuyển từ phổi vào máu, mang hóa chất đến não và các cơ quan khác trên khắp cơ thể. THC hoạt động trên các thụ thể tế bào não thường phản ứng với các hóa chất giống như THC trong tự nhiên, đây là chất tự nhiên này đóng một vai trò trong sự phát triển và chức năng não bình thường. Cần sa kích hoạt quá đà các phần của bộ não có chứa số lượng lớn nhất của các thụ thể này, dẫn đến triệu chứng “phê” ở người sử dụng như:

• Các giác quan bị thay đổi (ví dụ, nhìn thấy màu sáng hơn)
• Thay đổi nhận thức về thời gian
• Thay đổi tâm trạng
• Vận động suy yếu
• Khó khăn với suy nghĩ và giải quyết vấn đề
• Suy giảm trí nhớ
• Ảo giác (khi dùng liều cao)
• Ảo tưởng (khi dùng liều cao)
• Rối loạn tâm thần (nguy cơ cao nhất khi sử dụng cần sa có tác dụng mạnh)

Ảnh hưởng dài hạn

Cần sa cũng ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ. Khi người bắt đầu sử dụng cần sa khi còn là thanh thiếu niên, thuốc có thể làm suy giảm chức năng suy nghĩ, trí nhớ, học tập và ảnh hưởng đến cách não bộ xây dựng các kết nối giữa các khu vực não với nhau. Các nhà nghiên cứu vẫn đang tiếp tục nghiên cứu tác dụng của cần sa kéo dài bao lâu và các thay đổi có diễn ra vĩnh viễn hay không.

3.2. Ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất

• Vấn đề về đường hô hấp. Khói cần sa kích thích phổi của những người hút cần sa thường xuyên có thể có vấn đề về hô hấp tương tự như những người hút thuốc lá. Những vấn đề này bao gồm ho và khạc đờm hàng ngày, dễ mắc các bệnh phổi và nguy cơ nhiễm trùng phổi cao hơn. Các nhà nghiên cứu cho đến nay vẫn chưa tìm thấy nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi cao hơn ở những người hút cần sa.
• Tăng nhịp tim. Cần sa làm tăng nhịp tim trong 3 giờ sau khi hút thuốc dẫn đến làm tăng nguy cơ bị đau tim. Người già và những người có vấn đề về tim có thể có nguy cơ cao hơn.
• Vấn đề với sự phát triển của trẻ trong và sau khi sinh. Các chuyên gia cảnh báo việc sử dụng cần sa trong thai kỳ có liên quan có thể dẫn đến sinh con nhẹ cân và tăng nguy cơ mắc các vấn đề về não và hành vi ở trẻ sơ sinh do thuốc có thể ảnh hưởng đến một số phần não đang phát triển của thai nhi.

Trẻ tiếp xúc với cần sa trong bụng mẹ có nguy cơ mắc các vấn đề về sự chú ý, trí nhớ và giải quyết vấn đề so với trẻ không bị phơi nhiễm. Một số nghiên cứu cũng cho thấy rằng lượng THC được bài tiết vào sữa mẹ, khi mẹ hút cần sa mỗi ngày và trẻ được bú sữa mẹ từ các bà mẹ này thì THC được truyền cho trẻ có thể đạt đến lượng ảnh hưởng đến não bộ đang phát triển của trẻ.

Buồn nôn và nôn dữ dội. Sử dụng cần sa thường xuyên, lâu dài có thể dẫn đến một số người phát triển Hội chứng Hyperemesis Cannabinoid, khiến người dùng buồn nôn, nôn và mất nước thường xuyên, đôi khi cần phải vào viện để điều trị.

Sử dụng cần sa thường xuyên, lâu dài có thể dẫn đến một số người phát triển Hội chứng Hyperemesis Cannabinoid, khiến người dùng buồn nôn, nôn và mất nước thường xuyên

3.3.Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần

Sử dụng cần sa lâu dài có liên quan đến bệnh tâm thần ở một số người, như:

• Ảo giác tạm thời
• Hoang tưởng tạm thời

Các triệu chứng nặng hơn ở bệnh nhân tâm thần phân liệt với các triệu chứng như ảo giác, hoang tưởng và rối loạn suy nghĩ.

Sử dụng cần sa cũng có liên quan đến các vấn đề sức khỏe tâm thần khác như trầm cảm, lo âu và suy nghĩ tự tử ở thanh thiếu niên.

Huy Minh (t/h)